Op de voorgrond zien de meeste mensen de commissaris enkel als voorzitter van de vergadering van Provinciale Staten, de verkozen politici die het beleid van de provincie bepalen. Hij is echter geen lid van de Staten en heeft ook geen stemrecht.

De commissaris is óók voorzitter van het college van Gedeputeerde Staten, dat het dagelijkse bestuur van de provincie vormt. Gelderland heeft zes gedeputeerden. In vergaderingen van dit orgaan mag de commissaris ook meestemmen. Een commissaris kan dus een beslissende stem hebben bij een besluit.

De commissaris is daarnaast een soort uithangbord voor Gelderland. Hij ontvangt het koninklijk paar namens de provincie, houdt zich bezig met het lobbyen en stimuleert samenwerking tussen organisaties.

Ook gemeenten hebben te maken met de CdK, vooral in zijn taken die hij doet voor de minister van Binnenlandse Zaken. Zo is hij betrokken bij burgemeestersbenoemingen en kan hij adviseren als er bij gemeenten bestuurlijke problemen zijn. Zelfstandig kan de commissaris, in overleg met de gemeenteraad, waarnemend burgemeesters benoemen.

Een commissaris van de Koning wordt één keer per zes jaar gekozen door de Statenleden in een provincie.Zij stellen een vacature op, beoordelen sollicitanten en sturen dan een voorkeurskandidaat naar de minister van Binnenlandse Zaken. De ministerraad draagt de kandidaat uiteindelijk voor, waarna er een besluit van de koning volgt. Alleen de ministerraad kan de CdK ontslaan. Daarvoor kunnen de Statenleden wel een verzoek indienen in Den Haag, als de verhoudingen tussen hen en de commissaris te veel verstoord zijn.